Angielskie jednostki miar i wag, jakie stosuje się na terenie Wielkiej Brytanii mogą nas zaskoczyć, bowiem znacznie różnią się od standardowych. Przykładowo liczniki w autach mierzy się też w milach na godzinę. Piwa w barze nie zamówi się w objętości w litrach, a w pintach! Zaś podstawową miarą długości wcale nie jest centymetr czy metr, a cale. Skąd więc wzięły się te angielskie jednostki miar? Wszystko wyjaśniamy w niniejszym artykule! Ponadto wymieniliśmy tutaj wszystkie jednostki angielskiego systemu pomiaru w przeliczeniu na system metryczny.
Spis treści
- Jard – królewskie odległości
- Funt – czyli nie tylko waluta!
- Powierzchnia w UK, czyli mila
- Objętość – czyli matematyka
- Celsjusze czy też Fahrenheity?
- Mile czy kilometry na godzinę?
Angielskie jednostki miar i wag– wstęp
Angielskie jednostki miar i wag mogą stanowić poważne wyzwanie dla każdego Polaka, który właśnie przybył na Wyspy Brytyjskie. Takie samo lub nawet większe, niż w przypadku kupna obuwia i wątpliwości co do rozmiarów butów w UK. Dlaczego? Dlatego, że system ten wywodzi się jeszcze z wczesnych czasów imperialnych. Tak więc imperialny system miar i wag, który wciąż stosuje się w UK sprawia dość spore problemy dla każdego, kto dopiero o nim usłyszy. Początki, a zarazem korzenie tego systemu metrycznego sięgają jeszcze czasów panowania Anglosasów. Przez wszystkie te wieki system stale modyfikowano. A samo jego zainicjowanie miało przyczynić się do poprawy relacji handlowych pomiędzy państwami, które były częścią wielkiego imperium brytyjskiego. Dzisiejsze, powszechne na całym świecie jednostki miar czerpały wzorce od angielskich jednostek miar. Funkcjonujących przecież przez setki lat!
Angielska jednostka długości
Podstawową angielską jednostką długości jest jard (z ang. yard). Ciekawostkę stanowi tutaj historia z królewskiego rodu. Mianowicie, w dzisiejszych czasach chyba już nikt nie pamięta o pewnym fakcie. Legenda mówi, iż jard jest równy odległości od czubka nosa króla Henryka I do końca jego wyprostowanego kciuka. Zapis ten uwzględniono w dekrecie Króla, w XII wieku.
| Nazwa jednostki (w języku polskim) | Nazwa jednostki (w języku angielskim) | Długość w systemie metrycznym i stosunku do mniejszych jednostek |
| Ziarno jęczmienia | Barleycorns | 8,46666666670053 milimetra |
| Cal | Inch | 25,4 milimetra (cal międzynarodowy) |
| Stopa | Foot | 1 stopa = 12 cali = 0,3048 metra |
| Jard | Yard | 1 jard = 3 stopy = 0,9144 metra |
| Pręt | Perch/Pole/Rod | 1 pręt = 5,5 jarda = 5,0292 metra |
| Łańcuch | Chain | 1 łańcuch = 4 pręty = 20,1168 metra |
| Furlong | Furlong | 1 furlong = 10 łańcuchów = 660 stóp = 201,168 metra |
| Mila | Mile | 1 mila = 8 furlongów = 1609,344 metra |
| Liga | League | 1 liga = 3 mile = 4828,032 metra |
Angielska jednostka masy
Natomiast główną jednostkę masy, podobnie jak i walutę w Anglii stanowi funt. Wartość ciężaru funta określono w XIX wieku masą wzorca “Imperial Standard Pound“.
| Nazwa jednostki (w języku polskim) | Nazwa jednostki (w języku angielskim) | Ciężar w gramach i w stostunku do mniejszych jednostek |
| Gran | Grain | 1 gran = 64,79891 miligrama |
| Dram | Dram | 1 dram = 27 i 11/32 grana = 1,77184519 grama |
| Uncja | Ounce | 1 uncja = 28,3495 grama |
| Funt | Pound | 1 funt = 16 uncji = 256 dramów = 7000 granów = 453,59237 grama |
| Kamień | Stone | 1 kamień = 14 funtów = 6,35 kilograma |
| Kwarta | Quarter | 1 kwarta = 2 kamienie = 28 funtów = 12,7 kilograma |
| Cetnar angielski | Hundredweight | 1 cetnar = 4 kwarty = 112 funtów = 50,8 kilograma |
| Tona angielska/Długa tona | UK Ton/Long ton | 1 tona angielska = 20 cetnarów = 2240 funtów = 1016 kilogramów |
Angielska miara powierzchni
Standardową jednostką służącą do pomiaru powierzchni w Wielkiej Brytanii jest mila kwadratowa.
| Nazwa jednostki (w języku polskim) | Nazwa jednostki (w języku angielskim) | Powierzchnia podana w metrach kwadratowych i w stosunku do innych jednostek |
| Żerdź | Perch | 1 żerdź = 1 pręt kwadratowy = 272,25 stóp kwadratowych = 25,29285264 metrów kwadratowych |
| – | Rood | 1 rot = 1 furlong x 1 pręt = 1210 jardów kwadratowych = 1011,7441056 metrów kwadratowych |
| Akr | Acre | 1 akr = 1 furlong x 1 łańcuch = 4840 jardów kwadratowych = 4046,8564224 metrów kwadratowych |
| Mila kwadratowa | Square mile | 1 mila kwadratowa = 2,589988110336 kilometra kwadratowego |
Jakie są angielskie jednostki miar objętości?
Mówiąc o objętości, podstawową angielską jednostkę jest tutaj galon. W poprzednich wiekach wyróżniano podział galonów różniących się inną pojemnością, w zależności od rodzaju płynu. Na przykład piwa czy też wina. W XIX wieku jednostkę tą ujednolicono, poprzez utworzenie galonu angielskiego. W zdecydowanej większości, jednostki pochodne, czyli zarówno większe, jak i mniejsze od tych podstawowych, posiadają matematyczne podłoże przeliczeniowe. Biorąc pod uwagę anglosaski system miar objętości rozróżnia się dwa rodzaje jednostek pojemności. Na płynne/mokre (z ang. wet) oraz suche (z ang. dry).
Substancje płynne/mokre
| Nazwa jednostki (w języku polskim) | Nazwa jednostki (w języku angielskim) | Objętość w stosunku do innych jednostek oraz litra |
| Uncja płynu | Fluid ounce (skrót to fl. oz., który często można dostrzec na butelkach z płynami, np. perfumach) | 1 uncja płynu = 28,413 mililitra |
| – | Gill | 1 gill = 5 uncji płynu |
| Szklanka | Cup | 1 szklanka = 2 gills |
| Pinta | Pint | 1 pinta = 1/2 brytyjskiej półkwarty = 2 szklanki = 4 gills = 20 uncji płynu = 0,568261 litra |
| Brytyjska kwarta | UK quart | 1 brytyjska kwarta = 2 pinty = 40 uncji płynu |
| Galon | Gallon | 1 galon = 4 brytyjskie kwarty |
Produkty suche
| Nazwa jednostki (w języku polskim) | Nazwa jednostki (w języku angielskim) | Pojemność w stosunku do mniejszych jednostek |
| – | Peck | 1 peck = 2 galony |
| – | Kenning | 1 kenning = 2 pecksy |
| Buszel | Bushel | 1 buszel = 8 galonów = 4 pecksów = 2 kenningów |
| Kwarta | Quarter | 1 = 8 buszli |
Pozostałe angielskie jednostki miar
Temperatury w Anglii
Jak wiadomo oficjalną skalą temperatury w państwach anglosaskich są na szczęście Celsjusze. Mimo to i tak znakomita większość obywateli tej społeczności zna też skalę Fahrenheita. Dlatego dobrze jest umieć przeliczyć stopnie z Celciusza (C) na Fahrenheita (F). Jak tego dokonać? Mając podaną temperaturę w Celsjuszach, należy ją pomnożyć przez ułamek 9/5, a do otrzymanego wyniku dodać wartość 32. Tak więc, 0 st. C = 32 st. F, zaś 100 st. C = 212 st. F. Natomiast, jeżeli mamy podaną wartość temperatury w st. Fahrenheita, aby obliczyć temperaturę w st. Celsjusza, trzeba użyć poniższego wzoru. Od temperatury w F odejmujemy 32, a uzyskany wynik mnożymy przez ułamek 5/9 i gotowe!
Prędkość w Anglii
W kwestii prędkości w UK, dobrze wiedzieć, że oficjalnie wprowadzono tam system metryczny, czyli kilometry na godziny. Mimo to, i tak ograniczenia prędkości na angielskich drogach podaje się w milach na godzinę (w skrócie mph lub mi/h). 1 mp/h jest równa 1,609 km/h. Umiejętność przeliczenia mil na kilometry to absolutna podstawa dla każdej osoby uczącej się jazdy w UK.
Angielskie jednostki miar – zakończenie
Podsumowując, angielskie jednostki miar znacznie różnią się od tych dobrze nam znanych jednostek, takich jak choćby kilogramy, litry czy centymetry. Na szczęście, typowe staroangielskie jednostki miar są już raczej reliktem przeszłości. Z drugiej strony historię trzeba pielęgnować, więc dla rodowitych Brytyjczyków stanowią one istotną część tożsamości ich narodowej. Wiedza na temat angielskiego sytemu jednostek z pewnością okaże się użyteczna. Tak w pracy, jak i w życiu codziennym w UK. Dlatego mamy szczerą nadzieję, że nasz poradnik uprości życie każdemu rodakowi zamieszkałemu na Wyspach Brytyjskich.
Ważne! Na koniec zamieszczamy dla Was jeszcze jedną ciekawostkę. Mianowicie, kraje uznawane za anglosaskie do oddzielania miejsc dziesiętnych nie stosują przecinka, a kropkę! Przecinek zaś służy do rozdzielenia wielokrotności tysiąca w liczbach. Dlatego w tym systemie, poprawny zapis wartości milionowej wygląda następująco: 1,000,000.00. Oprócz tego, koniecznie trzeba pamiętać, że symbole walut w tych państwach, stawia się przed kwotami, czyli np. $100.
Komentarze