Historia funta szterlinga na terenach Zjednoczonego Królestwa sięga blisko 1200 lat. Zdecydowanie jest to najstarsza waluta świata, która na pewno nie wypadnie z obiegu jako środek płatniczy. Każdy, kto choć raz w życiu wymieniał funty doskonale wie, że brytyjski nominał jest najbardziej dynamiczną walutą na światowym rynku. W tym artykule opowiadamy o tym, jak z biegiem lat ewoluował brytyjski pieniądz. Wyjaśniamy także co sprawia, że jego notowania na giełdzie są tak operatywne?
Spis treści
Historia funta szterlinga w pigułce
Co ciekawe, brytyjski system walutowy był od samego początku inspirowany rzymskim systemem monetarnym. Jaka jest historia funta szterlinga? Słowo „pound”, czyli funt wywodzi się z łacińskiego słowa Libra i oznacza „wagę”, a zadaniem jego oznaczenia £ jest właśnie nawiązanie do wagi . Szterling natomiast, jest synonimem słowa pełnowartościowy. Czy wiesz, że funt był oficjalną jednostką walutową już w 775 r.? Za równowartość jednego funta można było wówczas dokonać zakupu aż 15 krów! Aby jednak pełnoprawnie móc mówić o tym, że funt pełnił rolę oficjalnej waluty, musiał być w jakiś sposób podzielny. Jak tego dokonano?
| nominał | przelicznik | wartość srebra (w gramach) |
| Farthing (najmniejsza jednostka monetarna) | 1 Farthing | 0,3888 g |
| Pens | 1 Pens = 4 Farthings | 1,5555g |
| Szyling | 1 Szyling = 12 Pensów | 31,11 g |
| Funt | 1 Funt = 20 Szylingów | 373 g srebra najwyższej próby |
Pierwsze monety były bite z czystego srebra, dopiero w 1158 król Henryk II, który wprowadził do obiegu monetę z próby srebra 925. Sam funt na przestrzeni wieków korygowany był wielokrotnie. Obecnie pieniądze w Wielkiej Brytanii to monety o nominałach 1, 2, 5, 10, 20 i 50 pensów oraz 1 i 2 funty. Natomiast banknoty to 5, 10, 20 i 50 funtów. Dodatkowo na terenie Szkocji możemy także spotkać banknoty o wartości 1 i 100 funtów. Co ciekawe, aż do 15 lutego 1971 r. funt dzielił się na 240 pensów, bądź na 20 szylingów. Dopiero od 1971r. na terenach Zjednoczonego Królestwa wdrożono system dziesiątkowy, dzięki czemu 1 funt stanowi równowartość 100 pensów (1£=100p).
Geneza nazwy „funt”
Geneza nazwy „funt” ma swoje korzenie w średniowiecznej Anglii. Słowo to wywodzi się z staroangielskiego terminu „pund”, który z kolei pochodzi od łacińskiego słowa „libra”, oznaczającego wagę lub skalę. „Libra” było jednostką masy w starożytnym Rzymie, używaną również jako jednostka rachunkowa.
W średniowiecznej Anglii funt (pound) był jednostką masy srebra, a także jednostką rachunkową stosowaną w handlu. Początkowo funt dzielił się na 240 pensów (pence), co było odzwierciedleniem rachunków w systemie dwunastkowym, popularnym w ówczesnej Europie.
Nazwa „funt szterling” (pound sterling) pojawiła się później, w czasach normandzkich, dla odróżnienia od innych jednostek masy stosowanych na terenie Anglii. „Sterling” sugeruje, że srebro używane do produkcji monet było wysokiej jakości, czyste (stary angielski „steorling” oznacza „czysty” lub „silny”). To określenie miało podkreślać renomę i wartość angielskich monet.
Tak więc, geneza nazwy „funt” łączy się z historycznymi praktykami handlowymi i systemem wagowym stosowanym w średniowiecznej Anglii.
Monety i banknoty w pierwszych latach istnienia funta szterlinga
W pierwszych latach istnienia funta brytyjskiego, zarówno monety, jak i banknoty miały istotne znaczenie dla brytyjskiego systemu pieniężnego. Oto krótka charakteryzacja monety i banknotów w tym okresie:
Monety:
- Srebrne Pennies i Groats: Pierwsze monety funtowe były bito ze srebra i obejmowały pennies (wartość jednego pensa) oraz groats (wartość czterech pensów). Monety były szeroko używane do codziennych transakcji handlowych.
- Złote Monety: W miarę upływu czasu, dodano również złote monety do systemu, takie jak nobles, angels i guineas. Złoto było bardziej wartościowe niż srebro, więc te monety były przeznaczone dla wyższych klas społeczeństwa.
Banknoty:
- Banknoty Prywatnych Banków: W XVII wieku, prywatne banki w Anglii zaczęły emitować własne banknoty. Te banknoty miały zazwyczaj postać papieru przedstawiającego obietnicę zapłaty na żądanie w odpowiedniej ilości srebra.
- Bank of England: W 1694 roku powstał Bank Anglii (Bank of England) jako pierwszy bank centralny na świecie. Bank ten uzyskał prawo emisji banknotów, a jego banknoty stały się coraz bardziej popularne. Banknoty te były początkowo zabezpieczone złotem przechowywanym przez Bank, co wprowadziło pewien stopień stabilności finansowej.
Wyzwania i Zmiany:
W miarę rozwoju handlu i finansów w Anglii, system monetarny ulegał zmianom. Wprowadzano nowe nominały, a technologia umożliwiała produkcję bardziej zaawansowanych monet i banknotów. Wraz z upływem czasu, funt brytyjski stał się jednym z najważniejszych światowych systemów walutowych, a jego monety i banknoty zyskały na międzynarodowej renomie.
Co ma wpływ na aktualny kurs funta szterlinga?
Reasumując, na aktualny kurs funta ma wpływ wiele różnych czynników ekonomiczno-gospodarczych, a także politycznych. Jedną z najgłośniejszych przyczyn był m. in. Brexit, który wywarł nieodzowny wpływ na wzrost wartości funta. Dziś powoli możemy zacząć mówić o powrocie pozytywnych nastrojów na rynku, kurs funta przekroczył bowiem wartość 5,15 zł i nic nie zapowiada, aby w najbliższym czasie miało się to zmienić.
Historia funta szterlinga jako odzwierciedlenie brytyjskiej ewolucji gospodarczej
Ewolucja funta brytyjskiego stanowi fascynującą podróż przez historię gospodarczą Wielkiej Brytanii, od momentu jego powstania do współczesności. Poniżej przedstawiam krótki opis ewolucji funta jako odzwierciedlenia brytyjskiej historii gospodarczej:
Początki
Początki funta brytyjskiego sięgają VIII wieku, kiedy to anglosaska Anglia zaczęła stosować system monetarny oparty na srebrnych monetach. Początkowo monety kuto ręcznie, dlatego miały różny kształt i wage.
Normandzka Konkwista
Po normandzkiej konkwistzie w 1066 roku Wilhelm Zdobywca wprowadził swoje własne innowacje w systemie monetarnym, w tym wprowadzenie złotych monet i ujednolicenie systemu.
Złoty okres i Kryzys
W XIV wieku funt złota (pound sterling) stał się podstawową jednostką monetarną. Jednak w XVI wieku nastąpił kryzys spowodowany inflacją, zmianami w handlu i konfliktami wojennymi.
Restauracja Stuartów
Po okresie republiki i rządów Olivera Cromwella, restauracja Stuartów w 1660 roku przyniosła powrót monarchy i Banku Anglii w 1694 roku, który zaczął emitować banknoty.
System złota i Srebra
W XIX wieku funt był oparty na systemie złota, co nadawało mu międzynarodową stabilność. Jednak podczas I wojny światowej Wielka Brytania przeszła na system papierowy.
Bretton Woods i Dekolonizacja
Po II wojnie światowej funt był jedną z głównych walut międzynarodowych, uczestnicząc w systemie Bretton Woods. Dekolonizacja w latach 50. i 60. XX wieku wpłynęła na rolę funta szterlinga w globalnej ekonomii.
Zjednoczenie Europejskie
Wstąpienie do Wspólnoty Gospodarczej Europejskiej w 1973 roku i późniejsze członkostwo w Unii Europejskiej miało wpływ na funta, a debaty nad przystąpieniem do euro trwają do dziś.
Współczesność i Brexit
Współczesność to okres dynamicznych zmian związanych z globalizacją, kryzysami finansowymi i przede wszystkim zdecydowanym wyjściem Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, znanym jako Brexit.
Ewolucja funta brytyjskiego jest nieodłączną częścią historii kraju i odzwierciedla jego zmienne role w świecie. Dziś funt pozostaje jedną z kluczowych walut światowych, a jego historia stanowi fascynującą podróż przez różne epoki i wydarzenia gospodarcze.
Komentarze