Ubezpieczenie zdrowotne w UK stanowi kluczowy element systemu opieki, opierając się na publicznym Narodowym Systemie Zdrowia (NHS). Jest on dostępny bezpłatnie dla rezydentów, w tym licznej społeczności polonijnej. W 2025 roku, z rosnącymi kosztami prywatnych usług i zmianami po Brexicie, Polacy w Wielkiej Brytanii muszą zrozumieć zmiany. Począwszy od darmowego dostępu do NHS po suplementarne polisy prywatne, które skracają kolejki i oferują szerszy zakres świadczeń. Artykuł omawia podstawy systemu, procedury rejestracji oraz korzyści z prywatnych ubezpieczeń, z praktycznymi wskazówkami dla emigrantów.
Spis treści
- Jak działa NHS w UK?
- Jakie są prywatne opcje ubezpieczenia zdrowotnego?
- Jak Polacy mogą korzystać z ubezpieczenia zdrowotnego w UK?
Jak działa NHS w UK?
NHS w UK, czyli Narodowa Służba Zdrowia, to publiczny system opieki zdrowotnej. Zapewnia bezpłatny dostęp do szerokiego zakresu usług medycznych dla rezydentów Wielkiej Brytanii. W 2025 roku NHS kontynuuje realizację 10-letniego planu reform, ogłoszonego przez rząd, który skupia się na trzech kluczowych misjach:
- przenoszeniu opieki z szpitali do społeczności lokalnych,
- cyfryzacji usług, oraz
- zapobieganiu chorobom poprzez promocję zdrowego stylu życia.
Jak podzielony jest system NHS?
System jest podzielony na cztery główne części: NHS England, Scotland, Wales i Northern Ireland, z NHS England zarządzającym największą częścią, obejmującą ponad 50 milionów ludzi. Kluczowe organizacje to zintegrowane systemy opieki (Integrated Care Systems – ICS), które koordynują usługi na poziomie lokalnym, współpracując z lekarzami rodzinnymi (GP), szpitalami i usługami społecznymi. W marcu 2025 roku rząd ogłosił likwidację NHS England jako odrębnej instytucji, przenosząc jej funkcje do Ministerstwa Zdrowia (DHSC). Co ma zredukować biurokrację i usprawnić zarządzanie.
Jak uzyskać dostęp do NHS?
Dostęp do usług zaczyna się od rejestracji w GP. Proces wymaga podania danych osobowych, dowodu tożsamości (np. paszport) i adresu zamieszkania w UK – można to zrobić online poprzez stronę lokalnej praktyki GP lub osobiście. Po rejestracji przypisany zostaje lekarz rodzinny, który staje się głównym punktem kontaktu dla wszystkich kwestii zdrowotnych, od rutynowych konsultacji po skierowania do specjalistów. W 2025 roku, w ramach reform NHS, proces rejestracji został uproszczony. Dzięki cyfrowym narzędziom, takim jak NHS App, można zarządzać profilem zdrowotnym, przeglądać historię wizyt i zamawiać leki. Bezpłatne są wizyty lekarskie, operacje, szczepienia i badania przesiewowe, ale leki na receptę podlegają ryczałtowej opłacie £9.90. Należy pamiętać o ulgach dla dzieci, seniorów i osób z niskimi dochodami.
Czy NHS jest dostępny dla Polaków?
NHS jest dostępny dla Polaków mieszkających w Anglii. Pod warunkiem posiadania settled status lub opłacenia Immigration Health Surcharge (IHS) przy wizach, co wynosi około £1035 rocznie. System promuje prewencję, oferując programy jak NHS Health Checks dla osób powyżej 40 lat, sprawdzające ryzyko chorób serca czy cukrzycy. W nagłych wypadkach dostępne są oddziały A&E, czynne 24/7, gdzie priorytetem są zagrożenia życia. Cyfryzacja obejmuje aplikację NHS App, umożliwiającą umawianie wizyt, przeglądanie wyników i odnawianie recept online. Co w 2025 roku stało się standardem w większości praktyk GP.
Jakie są prywatne opcje ubezpieczenia zdrowotnego?
Prywatne ubezpieczenie zdrowotne w UK stanowi uzupełnienie NHS, oferując szybszy dostęp do leczenia. Dzięki czemu uzyskamy wsparcie prywatnych szpitali a także szeroki wybór lekarzy. Co jest szczególnie atrakcyjne dla Polaków unikających długich kolejek. W 2025 roku rynek prywatnych ubezpieczeń rośnie, z średnim kosztem £79.59 miesięcznie dla dorosłego, £145.77 dla pary i £166.52 dla rodziny czteroosobowej. Główni ubezpieczyciele to BUPA, AXA, Aviva, Vitality i WPA, oceniani wysoko przez klientów za jakość usług i pokrycie. Polisy dzielą się na poziomy:
- podstawowe (hospitalizacja),
- średnie (ambulatoryjne),
- kompleksowe (fizjoterapia, dentystyka).
Średni roczny koszt to około £1020, ale ceny zależą od wieku, stanu zdrowia i zakresu polisy. Przykładowo dla 30-latka bez schorzeń można wykupić polisę od £31 miesięcznie.
Ubezpieczenia dla Polaków
Dla Polaków prywatne ubezpieczenie to ochrona przed kosztami, np. operacja za £5000 w NHS. Opcje obejmują ubezpieczenia wypadkowe i krytycznych chorób. Średnie opcje dodają opiekę ambulatoryjną, konsultacje specjalistyczne i diagnostykę (MRI, CT), popularne wśród rodzin, z cenami £50-80. Kompleksowe polisy obejmują fizjoterapię, opiekę psychiczną, dentystykę i alternatywne terapie, kosztujące £80-150, np. BUPA oferuje pakiety z limitem £2 mln rocznie.
Ubezpieczenie z pokryciem międzynarodowym
Dla Polaków dostępne są polisy dla expatów, z pokryciem międzynarodowym, np. leczenie w Polsce bez dodatkowych kosztów. W 2025 roku nowości to hybrydowe polisy integrujące NHS, jak Vitality’s z nagrodami za zdrowie (zniżki na Apple Watch).
Jak Polacy mogą korzystać z ubezpieczenia zdrowotnego w UK?
Polacy w UK mogą korzystać z ubezpieczenia zdrowotnego poprzez NHS dla rezydentów oraz prywatne polisy dla szybszego dostępu. Z settled status mają pełny, bezpłatny dostęp do NHS, jak obywatele UK. Proces automatyzacji EUSS ułatwia życie Polakom, którzy mieszkają w UK co najmniej 5 lat, bez potrzeby składania wniosków. Wystarczy monitorować status przez aplikacje EU Exit. To zapewnia ciągły dostęp do bezpłatnych usług medycznych, w tym wizyt u GP i hospitalizacji, finansowanych z podatków.
Ubezpieczenie turystyczne EKUZ
Dla turystów EKUZ zapewnia opiekę w nagłych wypadkach, pokrywana przez NFZ, ale nie zastępuje prywatnego na dłuższe pobyty. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) potwierdza prawo do bezpłatnego leczenia w UK na warunkach lokalnych. Dotyczy to także leczenia NHS, ale tylko w sytuacjach nagłych, jak wypadki czy ostre choroby. Natomiast nie obejmuje planowanych zabiegów czy chronicznych schorzeń. Polacy wyjeżdżający do UK na wakacje lub krótkie wizyty powinni wyrobić EKUZ w oddziale NFZ w Polsce. Wystarczy złożyć prosty wniosek – proces jest szybki i bezpłatny, a karta ważna do 5 lat.
W 2025 roku EKUZ zastąpiła EHIC w kontekście post-Brexit. Natomiast działa w UK dla obywateli UE, pokrywając koszty w ramach S1 lub bezpośredniego rozliczenia z NHS. Jeśli koszty nie są refundowane na miejscu, Polacy mogą ubiegać się o zwrot w NFZ. W jaki sposób? Wystarczy po powrocie przesłać faktury i EKUZ.
Osoby na wizach płacą IHS
Osoby na wizach płacą IHS (£1035/rocznie), dające dostęp do NHS. Health Surcharge w 2025 wynosi £1035 za rok dla dorosłych wnioskodawców wizowych i ich dependants, a £776 dla studentów, dzieci poniżej 18 lat czy Youth Mobility Scheme. Opłata ta jest wymagana przy składaniu wniosku wizowego, zapewniając pełny dostęp do NHS bez dodatkowych kosztów, jak obywatele UK. Obejmuje wizyty u GP, hospitalizacje i leki na receptę.
W 2025 NFZ refunduje koszty za leczenie za granicą, jeśli było konieczne medycznie, ale nie eksperymentalne czy poza gwarantowanymi usługami – proces trwa do 3 miesięcy. Dla tych bez IHS leczenie jest płatne, np. wizyta w A&E £400, więc opłata jest obowiązkowa dla wiz dłuższych niż 6 miesięcy.
Porady dla Polaków
Organizacje jak Polish Professionals oferują porady. Kluczowa jest weryfikacja statusu przez EUSS. Grupy takie jak Barka UK czy Polish Professionals in London dostarczają bezpłatne konsultacje nt. ubezpieczenia zdrowotnego, w tym pomocy w rejestracji w NHS i wnioskach o EKUZ. W 2025 organizacje te współpracują z NHS, oferując wsparcie w języku polskim, np. NHS 111 z opcją polską, dla porad zdrowotnych bez wizyty u lekarza.
Źródło: Informacje dla Polaków oparte na stronach GOV.UK i NFZ (www.gov.uk, www.nfz.gov.pl) z aktualizacjami na 2025 rok.
Komentarze